تحصیل در لیسه (دوره متوسطه)
Dari (PRS)
برای نوجوانان بین ١٦ الی ٢٠ سال
نوجوانانی که دوره ابتدائیه را به پایان رسیده‌اند می‌توانند ادامه تحصیل در مکتب لیسه را انتخاب نمایند که داوطلبانه و رایگان است. تحصیل در لیسه در بیشتر أوقات دربرگیرنده پروگرام‌های عمومی و پروگرام‌های مقدماتی است.
تحصیل در لیسه برای شمایی است که بین ١٦ الی ٢٠ سال دارید. شما می‌توانید حداکثر تا زمانی که ٢٠ سال تکمیل داشته باشید لیسه را شروع نمایید. بعداز آنکه ٢٠ سال خود را تکمیل نمودید این امکان وجود دارد که در آموزش کلانسالان به تحصیل بپردازید. تحصیل در لیسه داوطلبانه و رایگان است.
هدف اصلی تحصیل در لیسه انتقال علوم به شاگردان و ایجاد شرایط لازم برای آن است که شاگردان معلومات را کسب نموه و آنرا پیشرفت داده بتوانند. تحصیلات باید زمینه رشد و پرورش شاگردان به انسان‌هایی مسئولیت پذیر را فراهم نماید که فعالانه در زندگی شغلی و اجتماعی سهم می‌گیرند و آن را پیشرفت می‌دهند.
لیسه‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی سازماندهی شوند
لیسه‌ها می‌توانند بصورت کمونی، مستقل و تحت مدیریت شورای ولایتی باشند. همه لیسه‌ها مکلفند از قانون مکاتب سویدن پیروی نمایند، از جمله در قسمت مطالبی که تدریس می‌شود و نحوه نمره دادن.
هر لیسه این امکان را دارد که یک مشخصه خاص را انتخاب نماید، بعنوان مثال صنف‌های انگلیسی یا فرهنگ و ورزش.
انتخاب لیسه‌های مستقل برای همه آزاد می‌باشد و تدریس در آنها باید معادل همانی باشد که در لیسه‌های کمونی آموزش داده می‌شود. لیسه‌های مستقل مدیریت (مالک) دیگری غیر از کمون دارند.
پروگرام‌های (رشته‌های) عمومی
در مجموع ١٨ پروگرام دوره متوسطه وجود دارد، که شش پروگرام از بین آنها پروگرام‌های آماده کننده برای تحصیلات عالیه می‌باشد و ١٢ پروگرام مسلکی (حرفه‌‌ای) وجود دارد، هر پروگرام سه سال جریان خواهد داشت.
همه شاگردان پروگرام‌های آماده کننده تحصیلات عالیه، باید یک کار پایانی دوره متوسطه انجام دهند که نشان دهد شاگرد برای برای ادامه تحصیل در مقطع عالی در مدارس عالی یا پوهنتون‌ها آماده است.
همه پروگرام‌های مسلکی دربرگیرنده ١٥ هفته آموزش در محل کار می‌باشند که آموزش در محل کار انجام می‌پذیرد. یک پروگرام مسلکی همچنان می‌تواند به شکل یک "دوره متوسطه آموزش شاگرد مسلکی" انجام گیرد که در آن حداقل نیمی از تحصیل در محل کار انجام خواهد گرفت. همه شاگردان در یک پروگرام مسلکی باید یک کار پایانی دوره متوسطه انجام دهند که نشان دهد شاگرد آماده است تا در زمینه‌ای که آن دوره تحصیلی او را آماده نموه کار کند.
برای شمایی که واجد شرایط برای پروگرام عمومی نیستید چهار پروگرام مقدماتی وجود دارد. آنها این امکان را بوجود می‌آورند که بعدا وارد پروگرام‌های عمومی شده یا وارد بازار کار شوید.
پروگرام مقدماتی
پروگرام مقدماتی برای شمایی است که واجد شرایط برای پروگرام‌های عمومی مکتب لیسه نیستید. این که کدام پروگرام را انتخاب نمایید از جمله بستگی به این دارد که هدف شما از تحصیل در پروگرام مربوطه چیست. یک گزینه برای پروگرام مقدماتی آن است که شاگرد حداکثر دو سال دیگر هم در مکتب ابتدائیه درس بخواند تا واجد شرایط لازم شود. پروگرام مقدماتی باید به شمایی که واجد شرایط ورود به پروگرام عمومی نیستید امکان ورود به این پروگرام‌ها را بدهد و یا منجر به آن شود که شما کاری بدست آورده بتوانید.
تشخیص و یادگیری در لیسه
در لیسه به شما بطور مرتب در مورد آنچه، به نسبت هدف تعیین شده تدریس، یاد گرفته‌اید، معلومات داده می‌شود.
معلم، خود شما و دیگر شاگردان، می‌توانید نظر خود را اعلام نمایید که این امر موجب رهنمایی و پیشرفت شما در امر یادگیری خواهد گردید. معلم و شاگرد همچنان در مورد نحوه کار شاگرد برای پیشرفت در درس‌ها بر مبنای تشخیص داده شده در مورد آنچه شما ضرورت است یاد گرفته و آنچه تاکنون یاد گرفته‌اید، صحبت می‌کنند. مهم است که خود شما درکی از یادگیری خود و ضرورت پیشرفت خود داشته باشد.
جلسه پیشرفت تحصیلی در مکتب لیسه
حداقل یک بار در هر ترم، باید شما، معلم و سرپرست شما (اگر زیر ١٨ سال سن دارید) با یکدیگر ملاقات نمایید تا در مورد نحوه پیشرفت کارها در مکتب و اینکه چقدر از مکتب رضایت دارید صحبت کنید. به این ملاقات جلسه پیشرفت تحصیلی گفته می‌شود. این جلسه باید تصویری هم از پیشرفت علمی و هم پیشرفت اجتماعی شما بدست دهد.
در این جلسه باید در مورد اینکه مکتب به چه نحوه باید در راه پیشرفت و یادگیری از شما حمایه نموده و شما را تشویق نماید صحبت کنید. این گفتگوها به شما و سرپرستتان امکان می‌دهد در مورد نحوه مکتب رفتن خود تاثیر گذاشته و در اینکارمسئولیت بپذیرید. در این جلسه از جمله نیازهای احتمالی شما برای آنکه خود را بیشتر با امور مکتب مطابقت دهید و نیاز به حمایت‌های مخصوص، هم مطرح می‌شود.
نمره و امتیازدهی در مکتب لیسه
شاگردانی که پروگرام عمومی را می‌گذرانند در پایان هر کورس نمره می‌گیرند. برای هر کورس یک شرط علمی تعیین شده که شرح می‌دهد چه معلوماتی باید کسب نمایید. برای هر کورس گذرانده شده و برای کار پایانی دوره متوسطه، نمره داده می‌شود.
در پروگرام مقدماتی معلم برای هر کورس گذرانده شده یا مضمون درسی دوره ابتدائیه نمره می‌دهد.
سیستم امتیازبندی دربرگیرنده شش مرحله می‌باشد: "آ" تا "اف". نمرات "آ" تا "ای" نمرات کامیابی و "نمره "اف" نمره ناکامی می‌باشد. زمانی که برای همه کورسها و کار پایانی دوره متوسطه نمره دریافت نمودید، یک نمره نهایی دریافت می‌کنید. اگر آنقدر غیرحاضری داشته باشید که معلم نتواند نمره دهد یک علامه دش (– ) بجای نمره گذاشته می‌شود.